Μεθοδολογία
Μεθοδολογική Προσέγγιση του DEMOSPOL
Ο βασικός στόχος του DEMOSPOL είναι να χαρτογραφήσει τη δυναμική της πολιτικής πόλωσης στην Ελλάδα κατά την τελευταία δεκαετία, αναλύοντας τις θεματικές συγκρούσεις και τον τρόπο με τον οποίο αυτές μετατρέπονται σε βαθιές κοινωνικοπολιτικές διαιρέσεις τύπου «εμείς» εναντίον «αυτοί».
Η μεθοδολογική στρατηγική περιλαμβάνει:
• Την καταγραφή της πολιτικής, κομματικής, δημοσιογραφικής και διαδικτυακής ατζέντας.
• Την ανάλυση των αφηγημάτων που κατασκευάζουν οι πολιτικοί και επικοινωνιακοί δρώντες.
• Τη χαρτογράφηση των συναισθηματικών στοιχείων και της στοχοποίησης των αντιπάλων.
• Την κατασκευή τεσσάρων σύνθετων δεικτών πόλωσης, με βάση ποιοτική και ποσοτική ανάλυση περιεχομένου.
Τύποι Πόλωσης
Δείκτης Πολιτικής Πόλωσης
Ανάλυση της κοινοβουλευτικής ψήφου επί κυβερνητικών νομοσχεδίων (2010–2020), με στόχο να καταγραφούν τα θεματικά πεδία σύγκρουσης και σύγκλισης μεταξύ των κομμάτων.
Δείκτης Κομματικής Πόλωσης
Κωδικοποίηση των προεκλογικών διακηρύξεων και των κοινοβουλευτικών παρεμβάσεων πολιτικών αρχηγών. Εξετάζεται η έκταση της πόλωσης στον κομματικό ανταγωνισμό και πώς οι συναισθηματικές διαστάσεις των θεμάτων μεταβάλλονται στον χρόνο.
Δείκτης Πόλωσης στα Μέσα Ενημέρωσης
Ανάλυση άρθρων γνώμης και δημοσιογραφικής κάλυψης κρίσιμων ζητημάτων (2010–2020) σε μεγάλες ηλεκτρονικές εκδόσεις. Εξετάζεται πώς τα ΜΜΕ πλαισιώνουν συγκρούσεις και ενισχύουν τη διχαστική ρητορική.
Δείκτης Πόλωσης στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης
Μελέτη δημοφιλών hashtags στο Twitter για σημαντικά γεγονότα της δεκαετίας (#Grexit, #μνημόνιο, #Μάτι, #Μακεδονία, #syriza_xeftiles κ.ά.), εστιάζοντας σε ψηφιακές συγκρούσεις και αντιπολιτικές κινητοποιήσεις.
Ανάλυση και Ερωτήματα
Κάθε δείκτης θα εξεταστεί βάσει τριών βασικών ερωτημάτων:
α. Ποιες είναι οι περιοχές θεματικής σύγκρουσης;
β. Πώς διαμορφώνονται αντίπαλες αφηγήσεις;
γ. Πώς απευθύνονται οι δρώντες στα αντίπαλα στρατόπεδα;
Μεθοδολογία Ανάλυσης
Βήμα 1: Κωδικοποίηση Θεματικής Ατζέντας
Βασισμένη στη μεθοδολογία του Comparative Agendas Project (CAP), καταγράφονται οι κύριες πολιτικές συγκρούσεις και η διαχρονική εξέλιξή τους.
Βήμα 2: Κωδικοποίηση Πόλωσης
Συνδυάζονται ποιοτικές και ποσοτικές μέθοδοι ανάλυσης περιεχομένου (lexicon-based text analysis). Αναλύονται:
• Η διάχυση ακραίων θέσεων
• Η διπολικότητα των αφηγήσεων
• Η συναισθηματική στοχοποίηση πολιτικών και κοινωνικών αντιπάλων
• Η ρητορική μίσους και οι διαιρετικές εκφράσεις
• Η παραπληροφόρηση και η μεροληψία στην πληροφόρηση
Ποιες προκλήσεις για τη δημοκρατία αναδεικνύει;
Το DEMOSPOL εξετάζει πώς η πολιτική πόλωση συνδέεται με:
• Τη ρητορική μίσους και την κανονικοποίηση της πολιτικής αγένειας
• Τον πολιτικό φυλετισμό και τις κλειστές ιδεολογικές κοινότητες
• Τις αντιπολιτικές ψηφιακές κινητοποιήσεις
• Τη μεροληψία και την παραπληροφόρηση στα ΜΜΕ και τα social media
Μέσα από αυτή την προσέγγιση, το πρόγραμμα επιδιώκει να συμβάλει ενεργά στον δημόσιο διάλογο για το μέλλον της δημοκρατίας στην Ελλάδα.